Η Σαμαρκάνδη είναι γνωστή για την ιστορική και πολιτιστική σημασία της, που οφειλόταν στην κεντρική της θέση στον Δρόμο του Μεταξιού ανάμεσα στην Κίνα και τη Δύση.

Η αρχαία Σαμαρκάνδη ιδρύθηκε περί το 700 π.χ. και ήταν η πρωτεύουσα της Σογδιανής, χώρας που αποτελούσε τότε σατραπεία της Περσίας των Αχαιμενιδών.

Ο Μέγας Αλέξανδρος την κατέλαβε το 329 π.χ. Ο Μακεδόνας στρατηλάτης, περπατώντας στους δρόμους της πόλης που μόλις είχε εκπορθήσει λέγεται ότι αναφώνησε εκστασιασμένος: «Οτιδήποτε είχα ακούσει για τη Μαρακάνδα ( Σαμαρκάνδη ) είναι τελικά αλήθεια, με εξαίρεση το γεγονός, ότι τελικά είναι πιο όμορφη απ’ ό,τι την είχα φανταστεί».

Ο Μέγας Αλέξανδρος, διαπίστωσε ότι η Σαμαρκάνδη μπορούσε να μετατραπεί σε εμπορικό κόμβο μεταξύ Μεσογείου και Κίνας και αυτό έπραξε. Σχεδίασε τις πρώτες συγκεκριμένες εμπορικές διαδρομές μεταξύ ανατολικής και δυτικής Ασίας. Η συνέχεια αυτού είναι η δημιουργία των περίφημων «Δρόμων του Μεταξιού».

Το 327 π.χ. Μέγας Αλέξανδρος στη Σαμακάνδη παντρεύεται τη Ρωξάνη, μία πανέμορφη κοπέλα από την Σογδιανή, η οποία γέννησε τον μόνο νόμιμο διάδοχο της αυτοκρατορίας

Στο Μουσείο της πόλης υπάρχει πτέρυγα που αποδεικνύει το πέρασμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τη Σαμαρκάνδη.

Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ιδρύθηκε εκεί η ανατολική αυτοκρατορία του με την δυναστεία των Σελευκιδών και ο Ελληνιστικός πολιτισμός ήκμασε μέσω του Ελληνο-Βακτριανού βασιλείου του οποίου χαρακτηριστικά νομίσματα είναι τα παρακάτω.

Ωστόσο, στα νεότερα χρόνια, το Ουζμπεκιστάν και ειδικά η Τασκένδη, αποτέλεσε χώρο «φιλοξενίας» των πολιτικών προσφύγων από την Ελλάδα, οι οποίοι μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 άρχισαν να επιστρέφουν μαζικά στην Ελλάδα.

Πάντως, ελληνική παροικία υπάρχει ακόμα στην Τασκένδη, με τις σχέσεις των δύο χωρών να ενδυναμώνονται τα τελευταία χρόνια σε πολιτιστικό και εμπορικό επίπεδο.